Οι τέσσερις στους πέντε θανάτους λόγω καρδιαγγειακών παθήσεων παρουσιάζονται σε άτομα άνω των 65 ετών παγκοσμίως. Πρόκειται για ασθένειες που συνδέονται με τα γηρατειά, καθώς και με παράγοντες κινδύνου, ορισμένοι από τους οποίους είναι δυνατόν να τροποποιηθούν (π.χ. κάπνισμα). Οι καρδιαγγειακές παθήσεις εμφανίζονται νωρίτερα στα οροθετικά άτομα. Είναι επομένως σημαντικό να θίξουμε εδώ τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για την πρόκλησή τους.
Ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιακών και αγγειακών παθήσεων αυξάνεται με την ηλικία. Στις καρδιαγγειακές παθήσεις συγκαταλέγονται η στεφανιαία νόσος (στηθάγχη και έμφραγμα) και οι αγγειακές εγκεφαλικές παθήσεις, το λεγόμενο (αγγειακό) εγκεφαλικό (στο οποίο επηρεάζονται αιμοφόρα αγγεία στον εγκέφαλο). Η γήρανση προκαλεί τη σκλήρυνση των αρτηριών μέσα από μια διαδικασία που λέγεται αθηροσκλήρυνση. Τα τοιχώματα της καρδιάς γίνονται πιο παχιά, κάνοντάς τη λιγότερο αποτελεσματική ως αντλία. Παρακάτω παραθέτουμε παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΚΑΡΔΕΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ
- Γήρανση
- Κάπνισμα
- Παχυσαρκία
- Υψηλή πίεση
- Διαβήτης
- Οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακών παθήσεων ή διαβήτη
- Φύλο
- Φυλή
- Συνήθειες σωματικής άσκησης
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, «ψυχαγωγικά» ναρκωτικά (ιδιαίτερα κοκαΐνη και αμφεταμίνες), φάρμακα
- HIV λοίμωξη: Επιταχύνει το ρυθμό γήρανσης και μπορεί να οδηγήσει σε υψηλή πίεση και αλλαγές στο σωματότυπο
ΟΙ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΙΜΟΙ (ΕΠΙΔΕΧΟΝΤΑΙ ΑΛΛΑΓΕΣ):
Μείωση της πίεσης:
Το να μειώσουμε την πίεσή μας είναι καίριας σημασίας, καθώς μειώνεται ο κίνδυνος εκδήλωσης εγκεφαλικού επεισοδίου. Στην επιλογή της φαρμακευτικής αγωγής θα πρέπει να συνυπολογιστούν τυχόν αλληλεπιδράσεις με την αντιρετροϊκή αγωγή.
Έλεγχος του βάρους:
Η αύξηση του βάρους είναι παράγοντας κινδύνου για την εκδήλωση καρδιαγγειακών παθήσεων και υψηλής πίεσης. Η γήρανση προκαλεί αύξηση της αναλογίας λίπους στο σώμα και τη μείωση της μυϊκής μάζας. Ο σωματότυπος παίζει σημαντικό ρόλο, αφού το σημείο του σώματος στο οποίο συσσωρεύεται το λίπος μπορεί να δείξει προδιάθεση για εκδήλωση παθήσεων. Για παράδειγμα, μια περίμετρος μέσης μεγαλύτερη από 94 εκατοστά στους άντρες και μεγαλύτερη από 80 εκατοστά στις γυναίκες δείχνουν κίνδυνο εκδήλωσης διαβήτη. Η οροθετικότητα και η αντιρετροϊκή αγωγή επιτείνουν τις αλλαγές στην αναλογία λίπους-μυών. Μια διατροφή χαμηλή σε λιπαρά, με μετριοπαθή κατανάλωση υδατανθράκων και πρωτεϊνών είναι τόσο ουσιώδης, όσο και η τακτική άσκηση.
Διαβήτης:
Η γήρανση συνδέεται με διαταραχές στον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός διαχειρίζεται το σάκχαρο, καθώς και μία αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη. Η σωστή διατροφή και η γυμναστική είναι αναγκαίες για να αποφύγουμε να πάρουμε και άλλα φάρμακα.
Μείωση της χοληστερίνης:
Η αντιρετροϊκή αγωγή μπορεί να επηρεάσει την επεξεργασία των λιπιδίων. Όσο μεγαλύτερο διάστημα λαμβάνουμε αντιρετροϊκή αγωγή, τόσο περισσότερο εκθέτουμε τον εαυτό μας στο συγκεκριμένο παράγοντα κινδύνου, ενώ ταυτόχρονα μεγαλώνουμε. Επομένως, είναι σημαντικό να επιλέξουμε την κατάλληλη αντιρετροϊκή αγωγή, με τη φροντίδα και την καθοδήγηση του γιατρού μας.
Διακοπή του καπνίσματος:
Παράγοντας αποφασιστικής σημασίας προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων. Απευθυνθείτε στα Δημόσια Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος σε όλη την Ελλάδα, για περισσότερες πληροφορίες και καθοδήγηση.
Σωματική δραστηριότητα:
Η γήρανση προκαλεί απώλεια μυϊκής μάζας, γεγονός που επηρεάζει την επεξεργασία και την αποθήκευση ενέργειας (το σάκχαρο είναι μια μορφή αποθηκευμένης ενέργειας). Επηρεάζει επίσης τον τρόπο πρόσληψης των φαρμάκων. Η γυμναστική βοηθάει στη διατήρηση της μυϊκής μάζας και υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι συμβάλλει τόσο στο να αισθάνεσαι γενικά καλύτερα, όσο και στο να έχεις καλύτερη εξωτερική εμφάνιση.
Κατανάλωση αλκοόλ:
Εδώ και καιρό έχει αποδειχθεί ότι η μετριοπαθής κατανάλωση αλκοόλ έχει καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες. Ωστόσο η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ επιβαρύνει τον οργανισμό με θερμίδες και επομένως προκαλεί αύξηση του βάρους και της πίεσης. Μπορεί επίσης να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός επεξεργάζεται το λίπος, το οποίο με τη σειρά του επιβαρύνεται από την ΗΙV λοίμωξη και την αντιρετροϊκή αγωγή. Επιπλέον, η γνωστική λειτουργία φθίνει με ποικίλους ρυθμούς όσο το άτομο γερνάει και το αλκοόλ μπορεί να επιταχύνει την εν λόγω διαδικασία.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΑΞΙΟΛΟΓΟΥΜΕ ΤΙΣ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ:
Τροποποιήσιμοι παράγοντες
- Ιστορικό καπνίσματος
- Συνολικά επίπεδα χοληστερίνης και επίπεδα καλής χοληστερίνης
- Πίεση
- Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (BMI) υπολογίζεται με βάση το βάρος και το ύψος. Δίνει ενδείξεις για το αν ένα άτομο είναι λιποβαρές, υπέρβαρο ή ακόμα και παχύσαρκο (βλ. το Παράρτημα 2). Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες, ο ιδανικός Δείκτης Μάζας Σώματος είναι κάτω από 25, χωρίς παχυσαρκία στη μέση (κεντρική παχυσαρκία).
- Η περίμετρος μέσης, επειδή η συσσώρευση λίπους γύρω από τη μέση αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων και συγκεκριμένα για το διαβήτη.
Μη τροποποιήσιμοι παράγοντες
- Ηλικία
- Φύλο
- Παρουσία διαβήτη ή βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες, οι τιμές αίματος θα πρέπει να κατέβουν στα παρακάτω επίπεδα προκειμένου να περιοριστεί ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων:
- Χοληστερίνη νηστείας κάτω από (<) 200 mg/dl
- Κακή χοληστερίνη (LDL) < 130mg/dl
- Καλή χοληστερίνη (HDL) > 35 mg/dl
Οι παραπάνω τιμές αφορούν σε εξέταση νηστείας (δηλαδή νωρίς το πρωί αφού δεν έχεις φάει τίποτε για 10-12 ώρες και πίνεις μόνο νερό πριν τη λήψη αίματος). Τα όρια διαφέρουν ανάλογα με το αν υπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου και γι αυτό θα πρέπει να τα συζητήσεις με το γιατρό σου.