Οι νεφροί επιτελούν διάφορες ζωτικές λειτουργίες. Μεταξύ άλλων:
Φιλτράρουν το αίμα
Κρατάνε ό,τι είναι καλό και ό,τι χρειάζεται στον οργανισμό και αποβάλλουν σε μορφή ούρων ό,τι είναι άχρηστο ή τοξικό για τον οργανισμό. Αν λειτουργεί λιγότερο από το 50% του συνολικού αριθμού των νεφρώνων (είναι οι λειτουργικές μονάδες των νεφρών που διυλίζουν το αίμα), οι τοξίνες και τα απόβλητα συχνά παραμένουν στον οργανισμό αντί να αποβάλλονται.
Ρυθμίζουν την πίεση
Οι νεφροί είναι από ένα τα βασικά όργανα που ρυθμίζουν την πίεση, επομένως η μη φυσιολογική λειτουργία των νεφρών μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την υψηλή πίεση. Η παρατεταμένη υψηλή πίεση μπορεί, με τη σειρά της, να κάνει ζημιά στους νεφρούς. Εμφανίζεται στα γεράματα, καθώς τα αιμοφόρα αγγεία γίνονται λιγότερο ελαστικά. Εμφανίζεται επίσης με την οροθετικότητα, ιδίως αν έχεις υψηλό ιικό φορτίο, αν είσαι αφρικανικής καταγωγής και/ή αν έχεις διαβήτη.
Η Βιταμίνη D παράγεται στο δέρμα και μετατρέπεται σε ενεργή μορφή βιταμίνης στους νεφρούς. Όσο μεγαλώνεις, η ποσότητα βιταμίνης D που παράγεται στο δέρμα ελαττώνεται και η μετατροπή στην ενεργή μορφή της γίνεται λιγότερο αποτελεσματική. Η Βιταμίνη D παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση υγιών οστών.
Οι νεφροί επίσης παρακολουθούν τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα και κάνουν το μυελό των οστών να παράγει περισσότερα ερυθρά αιμοσφαίρια (κύτταρα που μεταφέρουν οξυγόνο), προκειμένου το οξυγόνο να διατηρείται στα σωστά επίπεδα.
Πολλά πράγματα μπορεί να βλάψουν τους νεφρούς. Οι πιο συνηθισμένοι παράγοντες κινδύνου είναι ορισμένα φάρμακα, τα γηρατειά, ο διαβήτης και η υψηλή πίεση. Η υπερβολική και η ακατάλληλη χρήση παυσίπονων και ορισμένα αντιρετροϊκά φάρμακα μπορούν συχνά να επιφέρουν σοβαρές αλλοιώσεις στη λειτουργία των νεφρών. Η οροθετικότητα είναι παράγοντας κινδύνου για την εκδήλωση νεφροπάθειας, ιδίως αν έχεις υψηλό ιικό φορτίο.
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουμε δύο νεφρούς, αλλά και όσοι έχουν μόνο έναν συνήθως τα καταφέρνουν μια χαρά. Αυτό συμβαίνει χάρη στο γεγονός ότι οι νεφροί έχουν μεγάλο απόθεμα λειτουργιών, το οποίο σημαίνει ότι απαιτείται μια απώλεια λειτουργίας των νεφρών σε ποσοστό 50% προτού φανεί αξιοσημείωτη αλλαγή με μη φυσιολογικές τιμές στις εξετάσεις αίματος ή ούρων.
Τα συμπτώματα της νεφρικής ανεπάρκειας είναι τα εξής και αν τα έχεις πρέπει άμεσα να τα αναφέρεις στο γιατρό σου:
- Αύξηση ή μείωση στην ποσότητα των ούρων
- Ναυτία και/ή εμετός
- Φαγούρα
- Κράμπες
- Μειωμένη όρεξη
- Δυσκολία συγκέντρωσης
Να αναφέρεις ό,τι συμπτώματα έχεις στο γιατρό σου.
Παράγοντες επικινδυνότητας για την εμφάνιση νεφροπάθειας:
- Αν ανέβει η πίεση λόγω οροθετικότητας ή γηρατειών.
Η οροθετικότητα μπορεί να έχει σαν άμεση συνέπεια τη νεφροπάθεια. Είναι η λεγόμενη «HIV νεφροπάθεια», η οποία ωστόσο είναι σπάνια και εμφανίζεται σε άτομα της έγχρωμης φυλής. - Αντιρετροϊκή αγωγή:
Τα πράγματα περιπλέκονται, αν συντρέχουν και πρόσθετοι παράγοντες κινδύνου για την εκδήλωση νεφροπάθειας ή αν παίρνεις και άλλα φάρμακα. Πάντως, οι επιπλοκές στα νεφρά από τη χρήση αντιρετροϊκής αγωγής δεν είναι συχνές και συνήθως εμφανίζονται τρεις με έξι μήνες από την έναρξη της θεραπείας. Ορισμένα αντιρετροϊκά φάρμακα συσχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο νεφρικών επιπλοκών. - Διαβήτης:
Αν έχεις υπερβολικά υψηλά επίπεδα σακχάρου, μπορεί να εμφανίσεις διαβητική νεφροπάθεια, η οποία επίσης συνδέεται συχνά με την υψηλή πίεση. - Γήρανση:
Μειώνει τη ροή του αίματος στους νεφρούς, κάτι που συχνά οφείλεται στην υψηλή πίεση. - Χρήση «ψυχαγωγικών» ναρκωτικών:
Μπορεί να είναι τοξικά για τους νεφρούς. - Υπερβολική χρήση ορισμένων παυσίπονων:
Ειδικά ορισμένα αντιφλεγμονώδη. - Σοβαρές βακτηριακές λοιμώξεις
Πώς γίνεται η διάγνωση της νεφροπάθειας;
Σε όποια ΜΛ και να παρακολουθείσαι, οι περιοδικές εξετάσεις που κάνεις περιλαμβάνουν και εξετάσεις για τη λειτουργία των νεφρών. Ο πιο εύκολος και γρήγορος τρόπος για να αντιληφθείς εγκαίρως τυχόν αλλαγές είναι η εξέταση με ταινία ούρων. Η συγκεκριμένη εξέταση δείχνει αν κινούνται σε παθολογικά επίπεδα οι πρωτεΐνες, το αίμα, η χολερυθρίνη, τα λευκά αιμοσφαίρια, το σάκχαρο και οι κετόνες (ενδείξεις διαβήτη). Ο εν λόγω προληπτικός έλεγχος μπορεί να υποδείξει ποιες επιπλέον εξετάσεις πρέπει να κάνεις για να εντοπίσεις σε τι οφείλονται τα αφύσικα αποτελέσματα των εξετάσεων. Επίσης, οι προληπτικές εξετάσεις αίματος θα δείξουν αν υπάρχει νεφροπάθεια, με την εξέταση δύο παραμέτρων στο αίμα, της ουρίας και της κρεατινίνης, των οποίων τα υψηλά επίπεδα οφείλονται σε νεφροπάθεια.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, ίσως χρειαστεί να κάνεις επιπλέον ειδικές εξετάσεις και κάποιες φορές να παραπεμφθείς σε νεφρολόγο.